Bereidingswijze − zo doe je het

1. Start met een concrete praktijkvraag van een of meer docenten over de inzet van ict in het onderwijs.
2. Zorg dat de docent de praktijkvraag helder formuleert in een sollicitatie bij de procesbegeleider en de onderzoeker. Door de vorm van een sollicitatiegesprek te hanteren neemt de docent het eigenaarschap voor de vraag en de oplossing op zich.
3. De onderzoeker is in het gesprek leidend en zorgt voor een goede ontwerpvraag. Let wel: de docent blijft eigenaar van het vraagstuk.
4. Stel een designteam samen rondom het vraagstuk. Het designteam bevat minimaal twee docenten die bij het vraagstuk betrokken zijn, een onderzoeker, een procesbegeleider en een ict-expert. Voeg indien mogelijk een docentenopleider toe. Dit zorgt voor borging van de kennis en oplossing voor toekomstige generaties docenten.
5. De procesbegeleider zorgt ervoor dat iedere deelnemer vanuit zijn/haar eigen rol en kwaliteiten bijdraagt aan het designteam.
6. Zorg dat het designteam acht tot tien bijeenkomsten per jaar als geheel kan samenkomen en dat er tussen de bijeenkomsten tijd is om zaken uit te werken. (Denk aan een tijdsbesteding van zo’n tachtig uur totaal.)
7. Als eerste werkt het designteam aan verheldering van de vraag. Hierin brengt het designteam de te verbeteren situatie en de context ervan in kaart. Het is essentieel dat het designteam een gedeeld beeld heeft van wat er met het beoogde leerarrangement bereikt moet worden.
8. Vervolgens verkent het designteam wat er allemaal al bekend is over de vraag en een mogelijke oplossing. Dit kan middels (literatuur)onderzoek, het (be)zoeken van good practices en interviews met docenten en studenten, zowel binnen als buiten de eigen organisatie. Daarnaast kunnen experts uit het werkveld geraadpleegd worden. Daarbij zoekt het designteam naar reeds bestaande oplossingen of ict-toepassingen die kunnen bijdragen aan de oplossing.
9. Op basis van de verzamelde informatie stelt het designteam een werkhypothese op. Hierin staat helder verwoord hoe en waarom de oplossing bijdraagt aan de gewenste verbetering van het onderwijs.
10. Het designteam stelt ook de ontwerpeisen op waaraan het beoogde leerarrangement moet voldoen. De eisen zijn gebaseerd op de opgedane kennis uit onderzoek (punt 8) en aangepast aan de praktijk van de vraaginbrenger.
11. Op basis van de ontwerpeisen maakt het designteam een eerste ontwerp (prototype).
12. Dit prototype leerarrangement wordt in de praktijk getest en onderzocht. Ook hiervoor zijn werkvormen beschikbaar in de toolbox. De klankbordgroep en studenten spelen een belangrijke rol bij het geven van feedback op het prototype.
13. Op basis van de test- en onderzoeksresultaten stelt het designteam het prototype leerarrangement bij tot er een goed werkend ict-rijk leerarrangement is. Dit proces herhaalt zich tot de vraageigenaar tevreden is.
14. Om het leerarrangement verder te implementeren binnen de scholen, is het belangrijk dat er na afronding van het designteam direct een vervolg komt door middel van een implementatieteam.

Let op: leg in elke stap de belangrijkste inzichten, leerervaringen en bevindingen goed vast. Dit is essentieel om op een onderzoekende, systematische en creatieve wijze naar een onderbouwd leerarrangement toe te werken. Als je de ontwikkeling niet vastlegt, herhalen discussies zich en wordt er niet geleerd van eerdere ontdekkingen. En: naast bovengenoemde stappen draait het bij design thinking vooral om de mindset. Naast het proces zijn geloof en vertrouwen in het feit dat het designteam tot relevante oplossingen voor de praktijkvraag kan komen, erg belangrijk.

Bron van de school ROC De Leijgraaf